Kluski śląskie

Kluski śląskie

Okrągłe, mięciutkie, z charakterystyczną dziurką (wgłębieniem) w środku. Kluski śląskie to najsłynniejsza potrawa regionalna Śląska, bardzo popularna także na Opolszczyźnie. W moim odczuciu to typowo polskie danie. Często serwuje się je na przyjęciach czy weselach jako alternatywa dla ziemniaków. Uwielbiam ich smak. Idealnie smakują z mięsnym sosem. Ludwik Stomma w swojej książce pt. Polskie złudzenia narodowe kwestionuje jednak śląskie pochodzenie klusek. Przypisuje im czeskie korzenie.

Kluski śląskie to inaczej kartofelmelklezy, gumiklyjzy. Określane są przez Ślązaków również jako kluski białe (biołe), guminowe albo gumione. Kluski śląskie przyrządza się z ugotowanych ziemniaków, mąki ziemniaczanej (czasem też z dodatkiem mąki pszennej), jajka (niektóre śląskie gospodynie go nie dodają) oraz soli.

Zasada dotycząca przygotowania klusek jest bardzo prosta. Ilość ugotowanych ziemniaków do mąki powinna wynosić 4:1 (niektóre źródła podają też 3:1). Wówczas kluski śląskie będą mięciutkie nie zaś gumowate czy twarde. Ważne, aby ziemniaki były wcześniej ugotowane i całkowicie ostudzone. Wtedy znacznie łatwiej uda nam się zagnieść ciasto. Podobno każda gospodyni na Górnym Śląsku powinna ugotować nieparzystą ilość klusek.

Tradycyjne kluski śląskie podaje się zamiast ziemniaków, jako dodatek do pieczeni, wszelkich gulaszów mięsnych czy sosów. Świetnie smakują również solo polane masełkiem albo ze zrumienioną bułką tartą czy może ze stopioną słoniną z cebulką. Są także zwolennicy serwowania klusek śląskich na słodko z dżemem albo ze śmietaną i cukrem.

Zagłębienie w środku klusek śląskich zwane potocznie „dziurką” nie tylko pełni rolę dekoracyjną, co też ułatwia równomierne ugotowanie ciasta i zatrzymanie sosu. Dziurkę w klusce robi się palcem.

W tradycji kuchni Śląska oprócz białych klusek śląskich znane są również kluski czarne, określane jako kluski czorne, szare, żelazne, tarte albo kluski polskie. Przyrządza się je zarówno z ugotowanych jak i tartych ziemniaków w proporcji 1:1. Kluski czarne miałam okazję jeść niegdyś będąc przejazdem w Rybniku. Pamiętam, że bardzo mi smakowały. Ciemna barwę klusek osiąga się poprzez pozostawienie utartych ziemniaków na kilka godzin. Czasem też uformowane kluski muszą odstać przykryte ściereczką cały dzień aż staną się ciemne.

Kluski czarne na Górnym Śląsku podaje się zazwyczaj razem z białymi, lecz na osobnych półmiskach. Obie wersje klusek śląskich czarne i białe uważam za równie smaczne. Jeśli nie słyszeliście o czarnych kluskach, spróbujcie je przyrządzić na obiad któregoś dnia, a pozytywnie zaskoczycie swoich bliskich.

Kluski podawano na Śląsku obowiązkowo na niedzielny obiad. Na pierwsze danie serwowano rosół (nudelzupa), na drugie zaś były kluski śląskie, rolada oraz modrą kapustę (zwaną także modro kapusta albo czerwoną). Posiłek popijało się domowym kompotem np. z wiśni albo z truskawek. Brzmi nieźle, prawda?

Teoretycznie nie ma konieczności dodawania do ciasta jajka. Sądzę jednak, że warto, gdyż jajko powoduje lepsze związanie masy oraz nada kluskom apetyczny kremowo-żółty kolor. Zwróćmy również uwagę, aby ziemniaki, które chcemy użyć do klusek były z gatunku tych mącznych. Zatem do dzieła!

Zobacz także:

→ kluski kładzione

→ lane kluski.

Kluski śląskie – przepis

Składniki:

– 4 części ziemniaków

– 1 część mąki ziemniaczanej

– 1 jajko

– 1 łyżka miękkiego lub roztopionego masła (opcjonalnie)

– około ½ łyżeczki soli

▌Jak zrobić kluski śląskie?

Ziemniaki obrać i ugotować osolone do miękkości. Odcedzić. Jeszcze go rącę dokładnie utłuc lub przecisnąć przez praskę, by nie było grudek. Pozostawić do całkowitego ostudzenia. Ziemniaki można nawet ugotować poprzedniego dnia i przechowywać w lodówce.

Ugotowane ziemniaki wyłożyć na stolnicę obsypaną mąką albo do większej miski. Zabrać 1 część, w to miejsce nasypać mąki ziemniaczanej. Następnie dodać pozostałą 1 część ziemniaków. Zrobić zagłębienie, wbić jajko, dodać sól i miękkie masło. Zagnieść gładkie ciasto.

Z ciasta odrywać niewielkie kuleczki wielkości orzecha (pod wpływem gotowania nieco napęcznieją) i w środku zrobić palcem dziurkę. Kluski wrzucać partiami do osolonego wrzątku z dodatkiem odrobiny oleju (nie będą się sklejać) i gotować od momentu wypłynięcia około 5 minut, w zależności od wielkości klusek. Najlepiej wyjąć jedną kluskę łyżką i sprawdzić. Ugotowane kluski wyjmować łyżką cedzakową na półmisek. Kluski śląskie podawać do pieczeni z sosem, gulaszu albo solo polane masełkiem z bułką tartą.

Smacznego!

Helen G.

+ 5
Galeria zdjęć